DIỄN ÄÀN GIÃO PHẬN VINH :: Xem chủ đề - Nhà thá», thánh Ä‘Æ°á»ng
Người đăng
Thông điệp
Quản trị viên
Ngày tham gia: 13/11/2007 Bài gửi: 2466 Số lần cám ơn: 1 Được cám ơn 295 lần trong 287 bài viết
gửi: 24.05.2019 Tiêu đề: Nhà thá», thánh Ä‘Æ°á»ng
Năm ná», má»™t linh mục được má»i tham dá»± buổi há»p vá» tôn giáo do Ủy Ban Mặt Tráºn Tổ Quốc Quáºn 5 tổ chức. Trong buổi há»p, khi nghe báo cáo viên thông báo thà nh tÃch của các Ä‘Æ¡n vị tôn giáo nhÆ° nhà thá» há» Trần, nhà thá» há» Huỳnh, nhà thá» há» Lý, nhà thá»â€¦
Nhà thỠHội An (xây dựng năm 1965)-
Là nhà thá» của giáo xứ lâu Ä‘á»i nhất Việt Nam (thà nh láºp năm 1615).
Linh mục ấy ngồi bên cạnh tôi há»i: “Sao Quáºn 5 có nhiá»u nhà thá» quá váºy?†Tôi má»›i nói: “Äó là những nhà ‘thá» kÃnh tổ tiên’ thôi, thÆ°á»ng gá»i là ‘nhà thá» há»â€™ (Theo cách gá»i chÃnh thức của ngÆ°á»i Hoa là Trần thị, hay Huỳnh thị, hay Lý thị tông thân há»™i hay tông từ)không phải nhà thá» Công Giáoâ€. Váºy nhà thá» có nghÄ©a gì? NÆ¡i thá» phượng Thiên Chúa gá»i là thánh Ä‘Æ°á»ng được không?
1. NghÄ©a của nhà , thá».
1.1. Nhà : có bốn chữ Nôm: 家, ä¼½, 茄, 茹. Chữ thứ nhất 家mượn chữ gia (家) của Hán tá»±, 3 chữ sau là hà i âm. Trong Dictionarium anamitico-latinum, của P.J. Pigneaux, 1772, tr. 358: Nhà là chữ 茹 (domus). NghÄ©a là : (dt.) (1) Mái che là m chá»— trú trá»: Nhà cao cá»a rá»™ng. (2) Phòng, buồng: Nhà khách; Nhà ngủ. (3) NgÆ°á»i trong nhà : Cả nhà ngồi ăn. (4) Há» thông gia trong đám cÆ°á»›i: Nhà trai nhà gái. (5) Tiếng vợ chồng nói vá» bạn Ä‘á»i: Nhà tôi. (6) Triá»u đại: Nhà Trần. (7) Äịa vị trong xã há»™i: Nhà sang; Nhà nghèo. (8) Các cÆ¡ quan cai trị: Nhà nÆ°á»›c. (9) Äịa danh: Nhà Bè. (tt.) (10) Của ta: Ao nhà ; Nhá»› quê nhà . (quán từ) (11) Quán từ Ä‘i trÆ°á»›c chức nghiệp: Nhà báo; Nhà buôn; Nhà nông.
1.2. Thá»: có sáu chữ Nôm: ç¥ , å¾, èœ, æ–¼, ????????, ????????. Hai chữ đầu là chữ từ (ç¥ , å¾), chữ thứ ba là chữ thừ (èœ), chữ thứ tÆ° là chữ Æ° (æ–¼) mượn của Hán tá»±, hai chữ cuối được tạo ra. Trong Dictionarium anamitico-latinum, của P.J. Pigneaux, 1772, tr. 500: Thá» là chữ èœ (colere, adorare). NghÄ©a là (Ä‘t.) (1) KÃnh thần minh: Thá» Trá»i khấn Pháºt. (2) KÃnh nhá»› ngÆ°á»i chết: Thá» chồng nuôi con.
2. NghÄ©a của thánh, Ä‘Æ°á»ng
2.1. Thánh1: Có hai chữ Hán: è–, (圣), 清2: Ở đây là chữè–nà y. Thánh là gì? Mạnh Tá» nói: “Khả dục chi vị thiện, hữu chÆ° ká»· chi vị tÃn. Sung tháºt chi vị mỹ, sung tháºt nhi hữu quang huy chi vị đại, đại nhi hoá chi chi vị thánhâ€.3 NghÄ©a là : NgÆ°á»i mà hà nh vi nhân phẩm đáng yêu, đáng kÃnh, gá»i là thiện. NgÆ°á»i là m thiện theo lÆ°Æ¡ng tâm và bản tÃnh không cưỡng ép và không giả trá gá»i là tÃn. NgÆ°á»i mà lòng thiện đầy đủ phát lá»™ ra khắp thân thể và má»—i cá» Ä‘á»™ng Ä‘á»u hợp ý là nh, gá»i là mỹ. NgÆ°á»i có mỹ đức đầy đủ và là m nên sá»± nghiệp, khiến cho cái mỹ đức mình toả sáng trên Ä‘á»i, gá»i là đại. Äã là bá»±c đại nhân, lại đứng ra hoằng hoá cho Ä‘á»i, khiến cho thiên hạ Ä‘á»u quay vá» nẻo thiện, gá»i là thánh.
Chữ thánh (è–) gồm phần dÆ°á»›i là chữ nhâm (壬), nguyên gốc của chữ nhâm (壬) là chữ nhân (人); phần trên là chữ nhÄ© (耳) và chữ khẩu (å£); hà m ý: thánh là ngÆ°á»i thông sáng: thÃnh tai, lợi khẩu. Trong cổ văn, “thánh†và “thÃnh†là cùng má»™t chữ: è½. Chữ thánh (è–) có những nghÄ©a nà y: (dt.); (1) Äối vá»›i ngÆ°á»i Ä‘á»i thÆ°á»ng, chỉ những ngÆ°á»i đạo đức: thánh nhân; (2) Những ngÆ°á»i tà i giá»i tá»™t bá»±c vá» má»™t việc nà o đó cÅ©ng gá»i là thánh, nhÆ° Lý Bạch giá»i uống rượu, ngÆ°á»i ta gá»i ông là tá»u thánh; (3) Há» Thánh; (Ä‘t.); (4) Là m cho trở thà nh thánh; (5) Tinh thông: Äá»— Phủ thánh Æ° thi (Ông Äá»— Phủ giá»i là m thÆ¡); (tt.); (6) Thông minh; (7) Tà i giá»i; (8) Tôn xÆ°ng những gì thuá»™c vá» Äức Khổng Tá»: Khổng thánh đản; (9) Tôn xÆ°ng những gì thuá»™c vá» vua: Thánh chỉ; (10) Thuá»™c vá» thần thánh: Thánh mẫu, thánh đản; (11) Thuá»™c vá» Äấng tối cao4; (12) (NghÄ©a Nôm): Âm thanh dá»… nghe: thánh thót.
2.2. ÄÆ°á»ng: có nhiá»u chữ Hán : å ‚, 塘, å”, ç³–, 醣, 餹, èž³, 赯, æ£ , 餳 (饧), æª, æº, èž—, 樘. Trong trÆ°á»ng hợp nà y là chá»¯å ‚, thuá»™c loại hình thanh, có bộ土(thổ), và chữ尚(thượng) là âm, đồng thá»i là tượng hình, nghÄ©a là cao thượng, tao nhã. å°š(thượng) cá»™ng vá»›i土(thổ), nghÄ©a là cung Ä‘iện tao nhã. Nguyên nghÄ©a của chữ là phòng chÃnh trong hoà ng cung nÆ¡i cá» hà nh nghi lá»… trá»ng đại.
Diá»…n tiến của chữ Ä‘Æ°á»ng: (1) NghÄ©a gốc: (dt.) Phòng chÃnh của hoà ng cung: Äiện Ä‘Æ°á»ng, chÃnh Ä‘Æ°á»ng. Cho ra nghÄ©a (2) (tt.) ChÃnh thức, sang trá»ng: ÄÆ°á»ng Ä‘Æ°á»ng chÃnh chÃnh (Ä‘Ã ng hoà ng). Äồng thá»i cho ra các nghÄ©a 3, 4, 5: (3) (dt.) Phòng tế tổ chÃnh của đại gia đình: NgÅ© đại đồng Ä‘Æ°á»ng (năm thế hệ cùng ở chung). (4) (dt.) Phòng rá»™ng dùng cho há»™i há»p: Công Ä‘Æ°á»ng, hợp Ä‘Æ°á»ng (phòng chung). (5) (quán từ) Dùng cho má»™t không gian rá»™ng: Nhất Ä‘Æ°á»ng khoá. Từ số 3 cho ra nghÄ©a (6) rá»™ng hÆ¡n: (dt.) Anh em cùng má»™t ông tổ: ÄÆ°á»ng muá»™i, Ä‘Æ°á»ng huynh (em há», anh há»).
Ngà y nay Ä‘Æ°á»ng có nghÄ©a (dt.) (1) Phòng chÃnh trong nhà : Từ Ä‘Æ°á»ng. (2) Hoà ng cung ná»™i Ä‘iện hai mặt Nam Bắc: Minh Ä‘Æ°á»ng (Nam). (3) Anh em cùng má»™t ông tổ: ÄÆ°á»ng huynh đệ (anh em há»). (4) Tôn xÆ°ng mẹ ngÆ°á»i khác: Lệnh Ä‘Æ°á»ng. (5) Chá»— núi bằng phẳng cÅ©ng gá»i là đưá»ng. (6) Toà án: Công Ä‘Æ°á»ng. (7) CÆ¡ quan là m việc từ thiện: Vạn thiện Ä‘Æ°á»ng. (8) Cung Ä‘iện: Triá»u Ä‘Æ°á»ng æœå ‚. (9) Phòng có công dụng riêng: Thá»±c Ä‘Æ°á»ng (phòng ăn); Dục Ä‘Æ°á»ng (phòng tắm). (10) NgÆ°á»i hầu bà n (cổ văn): ÄÆ°á»ng quan (11) Há» ÄÆ°á»ng. (12) Cá»a hiệu: Hồi Xuân ÄÆ°á»ng. (tt.) (13) Sang trá»ng, rá»±c rỡ: ÄÆ°á»ng hoà ng; ÄÆ°á»ng Ä‘Æ°á»ng chÃnh chÃnh. (quán từ) (14) Cả bá»™: Nhất Ä‘Æ°á»ng gia cụ (má»™t bá»™ đồ dùng trong nhà ).
3. Nhà thá».
Theo các từ Ä‘iển, nhà thá» chỉ có hai nghÄ©a: (1) Nhà thá» là “nhà để mà thá» phượngâ€5: Nhà thá» tổ; Nhà thá» há» (2) CÅ©ng gá»i là giáo Ä‘Æ°á»ng hay thánh Ä‘Æ°á»ng, là nÆ¡i các tÃn hữu thá» phượng Thiên Chúa: Äi lá»… nhà thá».
Theo nghÄ©a thứ nhất, nhà thá» (A: The cult house; P: Le maison de culte) là tiếng gá»i tắt của nhà thá» há» hay nhà thá» tổ tiên, Hán Việt gá»i là từ Ä‘Æ°á»ng (ç¥ å ‚); A: The ancestral temple; P: Le temple des ancêtres, là má»™t trong những thứ mà chỉ có ở các nÆ¡i có đạo Khổng. “Nhà cất riêng hoặc má»™t gian của nhà ở, dùng thỠông bà â€6. Cụ Phan Kế BÃnh7 giải thÃch: “Nhà thá» - Bao nhiêu con cháu dòng dõi trong má»™t há» láºp chung má»™t nhà thá» Thủy Tổ, gá»i là má»— tá»™c (Trần tá»™c, Nguyá»…n tá»™c v.v.....) từ Ä‘Æ°á»ng. Nhà thỠấy chỉ thá» riêng má»™t Thủy Tổ, và khi tế tá»± thì lấy các tổ tông biệt chi, biệt phái mà phối hưởng. Có há» không có nhà thá» thì xây má»™t cái bà n lá»™ thiên, dá»±ng bia đá ghi tên thụy hiệu các tổ tiên để khi tế tá»± thì ra tại đó mà tế. Có há» thì là m nhà thỠđể cho chi trưởng nam Ä‘á»i Ä‘á»i giữ hÆ°Æ¡ng hoả, chi trưởng tuyệt thì má»›i truyá»n sang chi thứ. Có há» thì con cháu luân lÆ°u thá» tổ ở nhà riêng của mình. Những há» vá» chi khác, cÅ©ng có nhà thá» tổ tông trong bản chi, gá»i là bản chi từ Ä‘Æ°á»ng. Nhà thÆ°á»ng dân không có nhà thá» riêng thì thá» tại nhà mình ở. Dẫu nghèo cÅ©ng có má»™t bà n thá»â€.
Nhà thá» chi tổ há» Nguyá»…n, VÅ© Äông, Thai Bình
Theo nghÄ©a thứ hai, nhà thá» còn gá»i là giáo Ä‘Æ°á»ng (æ•™å ‚) hay thánh Ä‘Æ°á»ng (è–å ‚), L: ecclesia; A: church; P: église, là :
- NÆ¡i các tÃn hữu thá» phượng Thiên Chúa, cầu nguyện và tham dá»± các nghi thức phụng vụ (x. GL 1214).
- NÆ¡i đặc biệt để con ngÆ°á»i gặp gỡ Thiên Chúa.
- NÆ¡i đặc biệt để thá» kÃnh Äức Chúa Giêsu hiện diện trong Bà TÃch Thánh Thể (x. GLHTCG 2691).
- Tượng trưng cho sự hiện diện của Hội Thánh trong địa phương đó 8.
Trong tiếng Latin, chữ Ecclesia (viết hoa) có nghÄ©a là má»™t cá»™ng Ä‘oà n tÃn hữu hay Giáo Há»™i; còn chữ ecclesia (viết thÆ°á»ng) có nghÄ©a là thánh Ä‘Æ°á»ng, nhà thá». Chữ Église trong tiếng Pháp và chữ Church trong tiếng Anh khi viết hoa hay viết thÆ°á»ng cÅ©ng có nghÄ©a nhÆ° váºy. Tá»± Ä‘iển ngoà i Ä‘á»i thÆ°á»ng nhầm lẫn hai thuáºt từ Giáo Há»™i và nhà thá», há» hay dùng từ nhà thá» thay vì Giáo Há»™i. Các định nghÄ©a: Nhà thá» là “tổ chức Ä‘iá»u hà nh Äạo Kitô: Những qui định chung của nhà thá».9†hay “tổ chức nắm quyá»n cai quản giáo dân: Thế lá»±c nhà thá».10†hoà n toà n xa lạ vá»›i quan niệm của Công Giáo.
Ngà y xÆ°a, khi đạo Công Giáo má»›i được truyá»n sang Việt Nam, các cá»™ng Ä‘oà n tÃn hữu có tổ chức theo địa dÆ°, thÆ°á»ng tụ táºp để cầu nguyện và cá» hà nh thánh lá»… (khi có linh mục) trong những căn nhà nhỠđược dá»±ng lên dà nh riêng cho việc thá» phượng Thiên Chúa, tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° những nhà thá» tổ, và há» cÅ©ng gá»i đó là “nhà thá»â€11 hay “nhà thánhâ€12. Paulus Của (1895) cÅ©ng gá»i “nhà thỠđạo Thiên Chúa†là nhà thánh13. NhÆ°ng vá» sau, thuáºt từ “nhà thánh†được dà nh chỉ các “chapel†(P.chapelle) 14 mà ngà y nay chúng ta gá»i là “nhà nguyện†hay “nguyện Ä‘Æ°á»ngâ€, tức là nhà thá» nhá», gắn liá»n vá»›i nhà thá» chÃnh của giáo xứ hoặc toà nhà biệt láºp nằm trong địa hạt giáo xứ hoặc má»™t phòng dà nh riêng cho việc phụng tá»± trong tu viện, bệnh viện, trÆ°á»ng há»c hay tÆ° gia. TÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° ở các nÆ°á»›c khác, khi Giáo Há»™i Công Giáo ở Việt Nam tiến đến trưởng thà nh thì cÅ©ng xuất hiện nhiá»u nhà thá» vá»›i các qui mô và vai trò khác nhau, nên cÅ©ng có thêm những tÆ°á»›c hiệu khác nhau:
- Những nhà thá» có tầm mức từ má»™t ngôi nhà nhỠđủ đặt bà n thỠđến những ngôi nhà đồ sá»™, được xây cất và dâng hiến để tôn kÃnh riêng má»™t vị thánh hoặc má»™t sá»± kiện lá»›n trong Äạo, gá»i là đá»n, Ä‘á»n thá» hay Ä‘á»n thánh (santuarium, shrine15). Và dụ: Äá»n thánh Antôn, Ä‘á»n thánh Matthêu Lê Văn Gẫm.
- Những nhà thá» chÃnh của giáo pháºn hay tổng giáo pháºn, nÆ¡i có toà giám mục hoặc toà tổng giám mục cai quản giáo pháºn đó, gá»i là nhà thá» lá»›n hay nhà thá» chÃnh toà (cathedral). Và dụ: Nhà thá» chÃnh toà Hà Ná»™i, nhà thá» chÃnh toà Huế, nhà thá» chÃnh toà Sà i Gòn.
- Những nhà thá» vá»›i kiến trúc to đẹp và cổ kÃnh, vì đã có lâu Ä‘á»i hay vì tầm quan trá»ng của nó, nên đã được Toà Thánh ban cho tÆ°á»›c hiệu “Minor Basilica†tức là “Tiểu vÆ°Æ¡ng cung thánh Ä‘Æ°á»ngâ€. Tại Việt Nam hiện nay có hÆ¡n có 5.456 nhà thá» nhÆ°ng chỉ má»›i có 4 nhà thỠđược nâng lên báºc (tiểu) vÆ°Æ¡ng cung thánh Ä‘Æ°á»ng đó là nhà thá» Äức Bà (Sai Gòn, được nâng lên vÆ°Æ¡ng cung thánh Ä‘Æ°á»ng năm 1961), nhà thá» La Vang (Quảng Trị, 1961), nhà thá» Phú Nhai (Nam Äịnh, 2008), và nhÃ
thá» Sở Kiện (Hà Nam, 2010). NhÆ° váºy, vÆ°Æ¡ng cung thánh Ä‘Æ°á»ng có thể là má»™t nhà thá» chÃnh toà , má»™t Ä‘á»n thá» nà o đó hay cÅ©ng có thể là má»™t nhà thá» bình thÆ°á»ng.
4. Thánh Ä‘Æ°á»ng.
TÃn hữu Công Giáo ở Trung Quốc gá»i nÆ¡i thá» phượng của mình là thánh Ä‘Æ°á»ng (nhà thánh) hay Thiên Chúa Ä‘Æ°á»ng (nhà của Thiên Chúa). NgÆ°á»i Công Giáo ở Việt Nam cÅ©ng gá»i nhà thá» là thánh Ä‘Æ°á»ng, tức là nhà thuá»™c vá» Thiên Chúa, dà nh cho Thiên Chúa.
Thánh Ä‘Æ°á»ng là từ Hán Việt, có nghÄ©a hẹp là “nhà thánhâ€. NhÆ° đã nói ở trên, hiện nay từ “nhà thánh†đã được thay bằng thuáºt từ “nhà nguyệnâ€. Thánh có nghÄ©a là thuá»™c vá» Äấng tối cao, Ä‘Æ°á»ng là phòng há»p chÃnh và lá»›n. Thiết nghÄ© những nÆ¡i thá» phượng nhá» hẹp nếu gá»i là nhà thá» thì thÃch hợp hÆ¡n là thánh Ä‘Æ°á»ng. “Thánh ÄÆ°á»ng†có thể sá» dụng thay cho thuáºt từ “nhà thá»â€ để nói lên tÃnh cách quy mô vá» kiến trúc, hoặc trang trá»ng vá» hình thức, hoặc trong những ngữ cảnh quen thuá»™c nhÆ°: Nói “vÆ°Æ¡ng cung thánh Ä‘Æ°á»ngâ€, chứ không thể nói “vÆ°Æ¡ng cung nhà thá»â€; nói “nhà thá» chÃnh toà â€, chứ không nói “thánh Ä‘Æ°á»ng chÃnh toà †hay “chÃnh toà thánh Ä‘Æ°á»ngâ€.
5. Nơi thỠphượng của các tôn giáo.
NÆ¡i thá» phượng của má»™t tôn giáo thÆ°á»ng có cách xÆ°ng hô riêng, nhÆ°:
- Cao Äà i gá»i là thánh thất. Và dụ: Thánh thất Mỹ Tho, Thánh thất Äa PhÆ°á»›c;
- Äạo Giáo thì gá»i là đạo quán16. Và dụ: Trấn VÅ© Quán hay Ä‘á»n Quán Thánh; Huyá»n Thiên Quán hay chùa Huyá»n Thiên; Äồng Thiên Quán hay chùa Kim Cổ; Äế ThÃch Quán hay chùa Vua, tất cả Ä‘á»u ở Hà Ná»™i.
- Hồi Giáo gá»i là thánh Ä‘Æ°á»ng, nhà thá» hay Ä‘á»n thá» (mosque). Và dụ: Thánh ÄÆ°á»ng Al Rahman ở Quáºn 1, TP. Hồ Chà Minh, được xây dá»±ng sá»›m nhất (1885) tại Việt Nam; Thánh ÄÆ°á»ng Al Mubarak ở An Giang, thÆ°á»ng được gá»i là “chùa Chăm An Giangâ€.
- Pháºt giáo gá»i là chùa17, tá»± 18 hay già lam19. Và dụ: Chùa VÄ©nh Nghiêm, Việt Nam Quốc Tá»±, Bát Nhã Già Lam ở Bình Thạnh, Già Lam Cổ Tá»± ở Phụng Hiệp.
- Tin Là nh thì cÅ©ng gá»i là nhà thá», giáo Ä‘Æ°á»ng hay thánh Ä‘Æ°á»ng, nhÆ°ng có thêm hai chữ Tin Là nh. Và dụ: Nhà thá» Tin Là nh Äà Lạt, thánh Ä‘Æ°á»ng Tin Là nh Khánh Há»™i (Quáºn 4), giáo Ä‘Æ°á»ng Tin Là nh tại TrÆ°á»ng Xuân, Cát Lâm.
6. Kết luáºn.
Cha Äá»— Quang ChÃnh (SJ.) giải thÃch lý do Giáo Há»™i ở Äà ng Trong lúc ban đầu sá» dụng từ “Há»â€ để chỉ các giáo xứ nhÆ° sau20: “Từ Há» theo nguyên ngữ có nghÄ©a là gia đình, há» hà ng, thân thÃch, và nếu hiểu rá»™ng hÆ¡n cÅ©ng chỉ các hiệp há»™i, há»™i Ä‘oà n, phÆ°á»ng, có cùng má»™t chà hÆ°á»›ng... Khi cha ông ta sá» dụng từ Há» là muốn là m ná»—i báºt sá»± liên kết chặt chẽ giữa các bổn đạo trong Há» chứ không lá»ng lẻo nhÆ° ở châu Âu. Vì ở đó có thể nói được những cá nhân liên hệ vá»›i nhau bằng việc duy nhất là há»p nhau tham dá»± kinh lá»… tại nhà thá» trong những ngà y giá» nhất định. Trái lại, ở Việt Nam các bổn đạo trong Há» còn liên kết vá»›i nhau bằng nhiá»u cách, trong nhiá»u tổ chức, sinh hoạt, không phải chỉ tá»›i nhà thá» tham dá»± kinh lá»… mà thôi. Vì thế, Há» là má»™t cÆ¡ sở hay nói đúng hÆ¡n là má»™t cÆ¡ thể thá»±c sá»± vững mạnh và sống Ä‘á»™ng, mà chÃnh L. Cadière cÅ©ng phải nháºn xét nhÆ° thế...â€.
Thiết nghÄ©, các vị tiá»n bối đã sá» dụng từ HỠđể chỉ cá»™ng Ä‘oà n tÃn hữu cÆ° ngụ gần nhau, để nói liên sá»± kết hợp chặt chẽ giữa bổn đạo vá»›i nhau nhÆ° giữa những ngÆ°á»i cùng chung huyết thống, dòng há». Và ở Việt Nam, mối dây há» hà ng được nối kết chặt chẽ bằng việc tôn kÃnh tổ tiên, cụ thể qua những việc tế tá»± tại nhà thá» tổ hay nhà thá» há». Vì váºy, việc gá»i nÆ¡i sinh hoạt tôn giáo thÆ°á»ng xuyên của các tÃn hữu, nÆ¡i gắn bó các gia đình Công Giáo vá»›i nhau cách chặt chẻ nhÆ° những ngÆ°á»i trong cùng má»™t Há», không từ ngữ nà o thÃch hợp hÆ¡n là “nhà thá»â€.
Trong má»™t số trÆ°á»ng hợp, để tránh hiểu lầm “nhà thá»â€ (Công Giáo) vá»›i “nhà thá» há»â€ hay nhà thá» tổ tiên, thì chúng ta có thể nói rõ là “nhà thá» Công Giáo†cÅ©ng nhÆ° anh em Tin Là nh luôn nói rõ là “nhà thá» Tin Là nh†váºy.
Lm. Stephanô Huỳnh
Nguồn website giáo pháºn Vỉnh Long
Bạn không có quyền gửi bài viết Bạn không có quyền trả lời bài viết Bạn không có quyền sửa chữa bài viết của bạn Bạn không có quyền xóa bài viết của bạn Bạn không có quyền tham gia bầu chọn Bạn không được phép gởi kèm file trong diễn đàn Bạn có thể download files trong diễn đàn