DIỄN ÄÀN GIÃO PHẬN VINH :: Xem chủ đề - Năm má»›i Tân sá»u nói vá» chuyện Con Trâu
Người đăng
Thông điệp
Quản trị viên
Ngày tham gia: 13/11/2007 Bài gửi: 2466 Số lần cám ơn: 1 Được cám ơn 295 lần trong 287 bài viết
gửi: 05.02.2021 Tiêu đề: Năm má»›i Tân sá»u nói vá» chuyện Con Trâu
TRÂU TRONG ÄỜI Sá»NG KHOA HỌC
Theo quan niệm từ xÆ°a ngÆ°á»i sinh và o năm Sá»u thì gá»i là tuổi sá»u. Theo Tháºp Nhị Chi (å二支, shÃèrzhÄ«) 12 con giáp là : Tý, Sá»u, Dần, Mẹo, Thìn, Tỵ, Ngá», Mùi, Thân, Dáºu, Tuất, Hợi. Äược dùng tại các nÆ°á»›c à Äông nhÆ°: Việt Nam,Trung Hoa, Äại Hà n, Nháºt Bản,Äà i Loan, Singapore …tuy nhiêncó và i khác biệt nhá», Việt Namgá»i năm Mão là mèo, ngược lại ởTrung Hoa, ÄạiHà n, Nháºt Bảngá»i là thá», Nháºt Bản, gá»i năm Mùi là cừu, năm Hợi là heo rừng.Tháºp nhị can được chia thà nh hai cá»±c âm - dÆ°Æ¡ng và ngÅ© hà nh, trong đó con trâu (Sá»u) thuá»™c âm. Trong khi kết hợp vá»›i thiên can, những con váºt mang tÃnh âm cÅ©ng được kết hợp vá»›i yếu tố âm và những con váºt mang tÃnh dÆ°Æ¡ng cÅ©ng được kết hợp vá»›i yếu tố dÆ°Æ¡ng của thiên can. Những yếu tố âm của thiên can (còn gá»i là tháºp can åå¹²; pinyin: shÃgÄn) năm âm là : (Ất, Äinh, Ká»·, Tân, Quý); Năm thuá»™c dÆ°Æ¡ng (Giáp, BÃnh, Máºu, Canh, Nhâm). NhÆ° váºy, Sá»u trong địa chi chỉ được kết hợp vá»›i: Ất, Äinh, Ká»·, Tân, Quý. Do đó, chỉ có những năm Sá»u là : Ất Sá»u, Äinh Sá»u, Ká»· Sá»u, Tân Sá»u và Quý Sá»u chứ không thể có những năm Sá»u khác. Năm Sá»u chỉ thá»i gian từ 1 giá» tá»›i 3 giá» sáng. Năm 2021 theo Can - Chi là năm Tân Sá»u, bắt đầu từ ngà y12/2/2021 đến 31/01/2022 dÆ°Æ¡ng lịch. Tôi sÆ°u táºp tà i liệu vá» năm Sá»u/ trâu, để Ä‘á»™c giả tham khảo, vì con trâu gần vá»›i Ä‘á»i sống nông nghiệp Việt Nam từ nhiá»u thiên niên ká»·, hình trâu được khắc trên trống đồng thá»i Äông SÆ¡n.
Trâu qua thi ca
Từ thá»i thượng cổ ngÆ°á»i Việt sống vá» nông nghiệp, biết lấy nÆ°á»›c sông để canh tác, những cánh đồng lúa bùn lầy, không thể dùng bò hay ngá»±a để cà y ruá»™ng, chỉ trâu giúp cho nông dân kéo cà y bừa ở ruá»™ng nÆ°á»›c. Và o đầu năm theo lệ vua là m lá»… tế thần nông và cà y ruá»™ng tịch Ä‘iá»n, là m lá»… xong vua cầm cà y, Ä‘Æ°á»ng cà y tượng trÆ°ng mở đầu cho má»™t năm cà y cấy được mùa. Hình luáºt Ä‘á»i Lý, Ä‘á»i Trần rất nghiêm minh, ai ăn trá»™m hay giết trâu bò bị phạt nặng. Trâu không thể thiếu trong việc canh tác của nhà nông, trâu là đầu cÆ¡ nghiệp nên, tình cảm qua thi ca con trâu thÆ°á»ng được nhắc đến
Lao xao gà gáy rạng ngà y
Vai vác cái cà y, tay dắt con trâu
Bước chân xuống cánh đồng sâu
Mắt nhắm mắt mở, đuổi trâu ra cà y
Cuá»™c sống thay đổi, chúng ta ở hải ngoại là m việc trong các công ty, khó thấy cảnh con trâu ung dung gặm cá» bên bá» ao, nhÆ°ng nếu Ä‘á»c những câu ca dao nói vá» cảnh đồng quê gió mát, liên tưởng đến lá»— chân trâu trên con Ä‘Æ°á»ng là ng bé nhá», tiếng gà gáy ban mai gợi nhá»› má»™t chút ká»· niệm khó quên.
Trâu ơi ta bảo trâu nà y
Trâu ra ngoà i ruộng trâu cà y với ta
Cấy cà y nối nghiệp nông gia,
Ta đây trâu đấy ai mà quản công
Vốn sẳn có tình thÆ°Æ¡ng đối vá»›i gia súc, ngÆ°á»i nông phu đã nói vá»›i con trâu khi dắt trâu ra đồng
Trâu ơi ta bảo trâu nà y
Trâu ăn cho béo trâu cà y cho sâu
Ở Ä‘á»i khôn khéo chi đâu
Chẳng qua cũng chỉ hơn nhau chữ cần
NgÆ°á»i nông dân đã đặt địa vị con trâu ngang vá»›i sinh hoạt trên cánh đồng, xÆ°a và nay con trâu là má»™t tà i sản trong gia đình nông dân nghèo,
Trên đồng cạn, dưới đồng sâu
Chống cà y vợ cấy, con trâu đi bừa
Con trâu còn gắn liá»n vá»›i tuổi thÆ¡ của trẻ em nông thôn tắm trâu, cưỡi trâu,ra đến miá»n quê chúng ta thấy hình ảnh quen thuá»™c của những chú bé mục đồng chăn trâu “Ai bảo chăn trâu là khổ, chăn trâu sÆ°á»›ng lắm chứ, qua ca dao còn có chuyện thằng Bá»m và thằng Cuá»™i chăn trâu
Thằng Cuội ngồi gốc cây đa
Bá» trâu ăn lúa, gá»i cha á»i á»i
Cha còn cắt cá» bên trá»i
Mẹ còn cưỡi ngựa đi chơi cầu vồng
Thằng BÆ°á»m có cái quạt mo
Phú ông xin đổi ba bò chÃn trâu…
Huyá»n thoại NgÆ°u Lang Chức Nữ, vá»›i chiếc cầu Ô ThÆ°á»›c (Ô là con quạ, ThÆ°á»›c là con chim Khách). NgÆ°u Lang là vị thần chăn trâu của Thượng đế vì say mê má»™t tiên nữ dệt vải tên là Chức Nữ, nên bá» bê việc chăn trâu. Chức Nữ cÅ©ng vì mê tiếng sáo của NgÆ°u Lang nên trá»… nải việc dệt vải. Ngá»c Hoà ng giáºn, bắt cả hai phải ở cách xa nhau, ngÆ°á»i đầu sông Ngân kẻ cuối sông. Sau đó, Ngá»c Hoà ng thÆ°Æ¡ng tình nên cho hai ngÆ°á»i má»—i năm được gặp nhau má»™t lần trên cầu ÔThÆ°á»›c và o đêm mùng 7 tháng Bảy. Lúc chia tay nhau cả hai Ä‘á»u khóc, nÆ°á»›c mắt của há» rÆ¡i xuống trần gian thà nh cÆ¡n mÆ°a nhẹ gá»i là mÆ°a Ngâu
Mồng bảy tháng bảy mưa Ngâu
Con trá»i lấy chú chăn trâu cÅ©ng buồn
NgÆ°á»i nông thân máºt giúp đỡ lẫn nhau, bà con hà ng xóm trở thà nh gắn bó, liên kết chặt chẻ vá»›i nhau, há» cảm thấy cuá»™c sống thoải mái, thân thÆ°Æ¡ng vá»›i môi trÆ°á»ng sinh hoạt đầy ắp tình ngÆ°á»i, tình xóm giá»ng, nghÄ©a đồng hÆ°Æ¡ng. Äá»i sống nông nghiệp quanh năm vất vả, nên nhà nông thÆ°á»ng ăn Tết lâu hÆ¡n thà nh thị, há» chá»n tháng tÆ° để Ä‘i mua bò trâu lo cho việc cà y cấy
Tháng hai trồng Ä‘áºu, trồng khoai, trồng cÃ
Tháng ba thì Ä‘áºu đã giÃ
Ta đi ta hái vỠnhà phơi khô
Tháng tÆ° Ä‘i táºu trâu bò
Äá»… ta sắm sá»a là m mùa tháng năm….
Dân tá»™c thiểu số có những lá»… há»™i đâm trâu tế Thần, ngÆ°á»i ta cá»™t con trâu lại rồi dùng vÅ© khà đâm và o chá»— hiểm cho đến khi nó gục ngã thì reo hò, uống rượu ăn mừng. Việc là m nà y là dã man vì đã hà nh hình con váºt nuôi trung thà nh, đã gánh vác công việc đồng áng nặng nhá»c giúp mình, trong khi nó vô tá»™i và bị tÆ°á»›c hết má»i khả năng tá»± vệ!
Äồ SÆ¡n bãi biển đẹp nổi tiếng vá» cá» bạc, cÅ©ng có ngà y há»™i truyá»n thống chá»i trâu
Dù ai buôn đâu bán đâu
Mồng mÆ°á»i tháng tám chá»i trâu thì vá»
Dù ai buôn bán trăm nghá»
Mồng mÆ°á»i tháng tám trở vá» chá»i trâu
Trong lá»… há»™i chá»i trâu, ngÆ°á»i ta kÃch Ä‘á»™ng những con trâu to lá»›n có đánh số lao và o cuá»™c tÆ°Æ¡ng tà n lẫn nhau vá»›i tiếng reo hò của những ngÆ°á»i tham dá»± trò chÆ¡i của lá»… há»™i nầy. Những con trâu chá»i tá»™i nghiệp dù thua hay thắng sau đó bị cắt tiết, xẻ thịt!
Tục ngữ cÅ©ng thÆ°á»ng và von vá» trâu, vá»›i những lợi Ãch thá»±c tế nhÆ°: muốn già u nuôi trâu cái, muốn lụn bại nuôi bồ câu. Hà ng năm trâu nái đẻ má»™t con nghé có thể bán hay nuôi lá»›n để cà y bừa, loại chim bồ câu chỉ ăn hại (luá thóc Ä‘i đâu bồ câu theo đó), ngà y nay ngÆ°á»i ta dùng biểu tượng con bồ câu cho hoà bình vì nÆ¡i nà o già u có no ấm dÆ° thừa lúa gạo thì có bồ câu. Những con trâu dáng đẹp nhÆ°: Trâu hoa tai, bò gai sừng, hoặc trâu chóp tóc, bò mÅ©i mấu… ám chỉ những con trâu khá»e thì giá bán cà ng cao. Thá»i nay những ngÆ°á»i lá»›n tuổi thÃch vá» quê lấy vợ trẻ, ngÆ°á»i ta gá»i trâu già thÃch cá» non, hay trong những liên quan xã há»™i nhÆ°: trâu bò húc nhau ruồi muá»—i chết, hay sá»±ganh ghét lẫn nhau, trâu buá»™c ghét trâu ăn; trâu cháºm uống nÆ°á»›c đục, trâu trắng Ä‘i đâu mất mùa đến đấy; trâu Ä‘i tìm cá»c, cá»c chẳng tìm trâu; trâu chết để da, ngÆ°á»i chết để tiếng…
Theo truyá»n thuyết thì trâu biểu hiệu sá»± sống lâu. Lão Tá» (Lao Tsu) soạn Äạo Äức Kinh sinh và o thế ká»· thứ 6 trÆ°á»›c CN (thá»i Chiến Quốc), Lão Tá» khi vá» già nháºn thấy chÃnh sá»± của vÆ°Æ¡ng quốc Ä‘ang tan rã đã cởi trâu xanh Ä‘i vá» hÆ°á»›ng Tây qua đồi núi đến nÆ°á»›c Tần và từ đó mất dạng. Tôn Tẩn là cháu của Tôn Tá» (Sun Tzu) Ä‘á»i Xuân Thu (722-481 trÆ°á»›c CN) Tôn Tẩn và Bà ng Quyên là bạn đồng môn cùng há»c binh pháp, Bà ng Quyên xuống núi trÆ°á»›c được Huệ VÆ°Æ¡ng nÆ°á»›c Ngụy trá»ng dụng, Tôn Tẩn đến sau Bà ng Quyên sợ Tôn Tẩn hÆ¡n mình tìm
cách hảm hại… sau đó Tôn Tẩn trốn qua nÆ°á»›c TỠđược trá»ng dụng là m quân sÆ° cho Äiá»n Kỵ. Trả được thù xÆ°a, trong tráºn thÆ° hùng ở Mã Lăng. Quân Bà ng Quyên bị tên bắn trong đêm tối thua bá» chạy Bà ng Quyên phải tá»± tá», quân sÆ° Tôn Tẩn thÆ°á»ng ngồi xe, còn có giai thoại ông cưỡi trâu ra tráºn (sá» ký TÆ° Mã Thiên trang 229 viết Tôn Tẩn bị Bà ng Quyên ghét bá» vì sợ Tôn Tẩn hÆ¡n mình mượn pháp luáºt trị tá»™i chặt chân và chạm và o mặt. nhÆ°ng truyện Xuân Thu Oanh Liệt thì viết khác?)
Gia Cát Lượng Khổng Minh (181-234 trÆ°á»›c CN) trong binh pháp dùng “má»™c ngÆ°u lÆ°u mã†chế ra những con trâu gá»—, ngá»±a máy (?). Khi gắn cái lưỡi và o thì trâu gá»— cữ Ä‘á»™ng để váºn chuyển lÆ°Æ¡ng thá»±c trong thá»i gian đánh vá»›i TÆ° Mã Ã. Äiá»n Äan danh tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Tá», bị quân Yên vây thà nh, nhá» thu trong thà nh được hÆ¡n má»™t nghìn con trâu, lấy vải quấn lên mình trâu, vẽ vằn rồng ngÅ© sắc, buá»™c mÅ©i nhá»n ở đầu sừng, buá»™c lau và o Ä‘uôi đổ mỡ, ban đêm dắt trâu đến trÆ°á»›c trại quân Yên, rồi đốt những bó lau. Äuôi trâu cháy nóng, trâu nổi Ä‘iên xông và o quân Yên phá trại giặc.
Trong lịch sá» chuyện Äinh Bá»™ LÄ©nh (924-979) lúc nhá» chăn trâu, dùng cá» lau táºp tráºn lá»›n lên có công dẹp loạn 12 sứ quân, thống nhất đất nÆ°á»›c năm 968 lên ngôi Hoà ng Äế. Äà o Duy Từ (1572-1834) bị cấm thi nên bá» Chúa Trịnh và o Nam giai Ä‘oạn đầu nghèo khó, phải chăn trâu cho phú há»™ Trịnh Long ở Hoà i NhÆ¡n, Bình Äịnh sau được Trần Hoà i Äức biết ông giõi chữ má»i dạy cho các con, và gả cho con gái. Äà o Duy Từ, trong thá»i kỳ chăn trâu đã viết “Ngoại Long CÆ°Æ¡ng vấnâ€. Sau đó được chúa Nguyá»…n trá»ng dụng. Huyá»n thoại Trạng Quỳnh cho đấu trâu vá»›i Tà u, thắng vá» mÆ°u trÃ, trâu Tà u to hung dữ nhÆ°ng phải chạy thua trÆ°á»›c má»™t con trâu nghé. Ông đồ Nguyá»…n Văn Lạc (1842-1915) thá»i Pháp chiếm Việt Nam. nhìn thấy giá»›i SÄ© phu thiếu tinh thần yêu nÆ°á»›c, cúi đầu là m nô lệ cho bá»n thá»±c dân, nên ông đã vịnh bà i con trâu năm 1862. Ngược lại ngà y nay những ngÆ°á»i lãnh đạo quốc gia hưởng lá»™c nÆ°á»›c, nhÆ°ng để mất lãnh hải, lãnh thổ mà tiá»n nhân đã hy sinh xÆ°Æ¡ng máu để bảo vệ!
Mà i sừng cho lắm cũng là trâu
Ngẫm lại mà xem tháºt lá»›n đầu
Trong bụng lam nham ba lá sách
Ngoà i cắm lém dém một hà m râu
Mắc mÆ°u đốt Ä‘Ãt tÆ¡i bá»i chạy
Là m lễ bôi chuông nhớn nhác sầu (1)
Nghé ngá» già đá»i quen nghé ngá»
Năm dây đà n gảy biết chi đâu!
(1) Äá»i xÆ°a lấy máu trâu bôi và o chuông má»›i đúc cho khá»i nức Trâu trong những tác phẩm văn há»c, tranh vẽ Äông hổ, phim. Tranh Chăn Trâu Äại Thừa. (Munual of Zen buddhism) của tác giả Daisetz Teitaro Suzuki minh hoạ, nói lên Äại thừa lấy việc chăn trâu cho sá»± Ä‘iá»u tâm. Trên đồng tiá»n Äông DÆ°Æ¡ng thá»i thuá»™c Ä‘iạ Pháp in hình con trâu. Äạo diá»…n Nguyá»…n Võ Nghiêm Minh sản xuất phim Mùa len trâu (Buffalo Boy) dá»±ng phim theo truyện HÆ°Æ¡ng rừng Cà Mau của cố nhà văn SÆ¡n Nam, phim diá»…n tả lại Ä‘á»i sống của những ngÆ°á»i nông dân miá»n Nam đầu thế ká»· 20. Và o mùa nÆ°á»›c lÅ© phải vất vả dắt trâu sang vùng khác tìm cá» cho trâu ăn. Ở Việt Nam sau 1975. có dịch tác phẩm “Ruồi trâu/ The Gadfly†của nhà văn nữ ngÆ°á»i Anh nổi tiếng E.L. Voynich, tác phẩm từng là m say mê bao thế hệ thanh niên dÆ°á»›i chế Ä‘á»™ cá»™ng sản Nga. Có và i ba địa danh mang tên trâu nhÆ° Bến Nghé (Sà i Gòn xÆ°a) Hà Ná»™i có sông Kim ngÆ°u, núi Cấm (Bảy núi) thuá»™c xã An Hà o có miếu thỠ“trâu dÅ©ng nghiãâ€, ngà y nay ở Việt Nam cÅ©ng có khá nhiá»u tiến sÄ© trâu!
Lợi Ãch của trâu
Bác sÄ© ngÆ°á»i Anh Edward Jener thà nghiệm đầu tiên năm 1796 cấy vaccine trên trâu thà nh công để chống bệnh Ä‘áºu mùa. Năm 1840 nhà bác há»c Äức Justus Liebig áp dụng hoá hữu cÆ¡ và o nông nghiệp và sinh lý há»c là má»™t cuá»™c cách mạng cho nông nghiệp, ông là ngÆ°á»i khai sinh ra phân hóa há»c cho nông nghiệp ở Âu châu, nhÆ°ng nông dân Việt Nam nuôi trâu lấy lá cây bá» và o chuồng là m phân bón ruá»™ng rất tốt.
Những quốc gia Âu Châu không ăn thịt hay uống sá»a trâu, nhÆ°ng các quốc gia khác dùng trâu trong nghá» nông, kéo xe kéo gá»—. uống sá»a, và nuôi trâu để ăn thịt. Sừng trâu là m thủ công nghệ nhÆ°: lược, tù và , cán dao, cúc áo…da trâu để bịt trống, là m già y, da trâu nấu thà nh a dao “ngÆ°u dao ẩm†ngâm trong dung dịch vôi để quét tÆ°á»ng hay pha vá»›i bá»™t mà u vẽ tranh không bi lem mà u. Nghá» Äông y dùng răng trâu “ngÆ° xỉâ€, nÆ°á»›c dãi trâu “ngÆ°u khẩu tầnâ€, sá»i máºt, sạn máºt của trâu “ngÆ°u hoà ng†sao chế là m những vị thuốc để trị bệnh. Cây cá» mang tên NgÆ°u, là má»™t số vị thuốc nam, xin trÃch dẫn nhÆ° sau:
NgÆ°u hoà ng = Váºt và ng và ng mà cứng ở trong cái máºt con Bò, ngÆ°Æ¡Ì€i ta dùng để là m thuốc trị phong Ä‘Ã m. Hắc Sửu = là loaÌ£i cây bìm bìm lông, há»™t noÌ Ä‘en, dùng để là m thuốc trị haÌ£ nhiệt. NgÆ°u bà ng tử = Há»™t cây muồng hoè để là m thuốc trị ghẻ.
Ngưu tất = Rễ cỠxước dùng để là m thuốc trị chứng bịnh đau gân cốt. Khiên Ngưu = Loại dây hắc sửu, dùng để là m thuốc trị hạ nhiệt.v.v.
Những quốc gia văn minh phát triển vá» khoa há»c ká»· thuáºt, ngÆ°á»Ã¬ ta sản xuất máy cà y, máy xá»›i, máy bÆ¡m nÆ°á»›c giúp cho ngà nh nông nghiệp đỡ vất vả và sản xuất lúa gạo nhiá»u hÆ¡n, ngược lại các quốc gia chÆ°a phát triển trong đó có Việt Nam, vẫn còn sá» dụng trâu trong việc canh tác. Việt Nam hÆ¡n 4 tháºp niên thống nhất
Nguồn Website Vietcatholic
Bạn không có quyền gửi bài viết Bạn không có quyền trả lời bài viết Bạn không có quyền sửa chữa bài viết của bạn Bạn không có quyền xóa bài viết của bạn Bạn không có quyền tham gia bầu chọn Bạn không được phép gởi kèm file trong diễn đàn Bạn có thể download files trong diễn đàn