DIỄN ÄÀN GIÃO PHẬN VINH :: Xem chủ đề - Thần Há»c Vá» Tháºp Giá
Người đăng
Thông điệp
Quản trị viên
Ngày tham gia: 13/11/2007 Bài gửi: 2466 Số lần cám ơn: 1 Được cám ơn 295 lần trong 287 bài viết
gửi: 31.03.2010 Tiêu đề: Thần Há»c Vá» Tháºp Giá
THẦN HỌC VỀ THẬP GIÃ
Trải qua lịch sá» Kitô giáo đã có nhiá»u thứ thần há»c vá» Tháºp giá, bắt nguồn từ Ä‘Æ°á»ng lối suy tÆ° và chiêm ngắm khác nhau khi ngÆ°á»i tÃn hữu đứng trÆ°á»›c Tháºp giá. Không ai chối cãi được sá»± quan trá»ng của Tháºp giá đối vá»›i Kitô giáo. Không những các Kitô hữu Ä‘eo ảnh Tháºp giá trên ngÆ°á»i để tá» lòng má»™ mến hay để tá» ra căn cÆ°á»›c của mình, mà tháºm chà ngÆ°á»i ngoại đạo cÅ©ng coi Tháºp giá nhÆ° là biểu tượng của Kitô giáo. ChÃnh vì thế mà tổ chức từ thiện “Há»™i Chữ Tháºp Ä‘á»â€ đã bị các nÆ°á»›c Hồi giáo bắt sá»a lại phù hiệu thà nh “vầng trăng Ä‘á»â€ để tránh lẫn lá»™n công tác nhân đạo vá»›i Kitô giáo. Mặt khác, nhiá»u ngÆ°á»i Kitô hữu đã gắn liá»n Tháºp giá vá»›i hy sinh Ä‘au khổ, và há» có cảm tưởng rằng không còn gì khác để nói ngoà i Ä‘á» tà i đó. Cảm tưởng đó chỉ đúng má»™t phần, theo nghÄ©a là từ hai mÆ°Æ¡i thế ká»· nay, má»—i lần nói tá»›i Tháºp giá thì không thể nà o tránh được vấn Ä‘á» Ä‘au khổ. Tuy nhiên, ngoà i Ä‘á» tà i Ä‘au khổ ra còn có những khÃa cạnh khác nữa. Má»™t Ä‘iểm đáng ghi nháºn khác nữa là tuy rằng đã có nhiá»u suy tÆ° vỠý nghÄ©a của Tháºp giá trải qua suốt lịch sá» Kitô giáo, nhÆ°ng mãi tá»›i tháºp niên 70 của thế ká»· nà y, má»›i nảy ra má»™t ngà nh thần há»c mang tá»±a Ä‘á» là “Thần há»c vá» Tháºp giá†(staurologia), theo nghÄ©a là Tháºp giá trở thà nh trung tâm của thần há»c: chÃnh nhá» Tháºp giá mà chúng ta biết được khuôn mặt Ä‘Ãch thá»±c của Thiên Chúa.
A.THẦN HỌC KINH THÃNH VỀ THẬP GIÃ
Trong phần nà y, xin Ä‘á» cáºp đến 3 vấn Ä‘á»:
1. Tháºp giá trong khung cảnh lịch sá» của nó.
2. Bốn tác giả Phúc âm đã nghÄ© gì vá» việc Äức Giêsu phải chịu chết trên Tháºp giá.
3. Thần há»c của Thánh Phaolô vá» Tháºp giá.
I. Nhục hình Tháºp giá Và o thá»i của Äức Giêsu, Tháºp giá tiên và n là má»™t nhục hình. Trong đế quốc Rôma, Tháºp giá là má»™t hình phạt dà nh cho các tá»™i trá»ng. Tá»™i nhân thÆ°á»ng bị đánh đòn, và sau đó phải vác thanh ngang tá»›i pháp trÆ°á»ng. Có hai hình thức Tháºp giá. Má»™t thứ giống nhÆ° chữ T (thanh ngang được chồng lên chóp của cây gá»— đứng); má»™t thứ giống hình chữ tháºp, vá»›i bản án ghi và o ở trên thanh ngang. Thêm và o đó, cÅ©ng có nhiá»u kiểu để treo tá» tá»™i: thÆ°á»ng là bị lá»™t hết áo xống, và bị cá»™t hoặc đóng Ä‘inh và o khổ giá, có khi đầu bị dốc ngược xuống đất. Nói chung, đây là má»™t hình phạt chỉ dà nh cho lá»›p bần Ä‘inh hoặc nô lệ, các tên đại tặc hay là phiến loạn; các công dân Rôma không phải chịu hình phạt nà y trừ khi nà o hỠđã bị tÆ°á»›c Ä‘oạt quyá»n công dân. Ngoà i sá»± Ä‘au Ä‘á»›n do cuá»™c hà nh hình gây ra, hình phạt Tháºp giá còn mang thêm tÃnh cách ô nhục: tá» tá»™i không được an táng, nhÆ°ng phải phÆ¡i thây giữa trá»i là m mồi cho chim muông dã thú. Vì tÃnh cách nhục nhã nhÆ° váºy nên không ai muốn là m anh hùng bằng cái chết trên Tháºp giá. CÅ©ng vì lý do đó mà việc tôn kÃnh Äức Kitô trên tháºp tá»± là cả má»™t chuyện Ä‘iên rồ hèn hạ, không những thánh Phaolô đã viết nhÆ° váºy trong thÆ° thứ nhất gá»i tÃn hữu Côrintô và o khoảng 20 năm sau biến cố xảy ra, mà rồi má»™t thế ká»· sau đó (khoảng 150-153) trong quyển sách “Há»™ giáo†(Apologia I, 13,4), thánh Giustinô còn ghi nháºn rằng: dân ngoại coi chúng tôi là bá»n khùng bởi vì đã tôn tên tá» tá»™i trên Tháºp giá là Äấng Tạo dá»±ng đất trá»i.
II. Từ tÆ°á»ng thuáºt hình khổ Tháºp giá tá»›i suy niệm vỠý nghÄ©a Tháºp giá dá»±a theo bốn tác giả Phúc âm.
Việc Äức Giêsu chết trên Tháºp giá là má»™t biến cố lịch sá», được tất cả bốn tác giả Phúc âm thuáºt lại; biến cố đó cÅ©ng được ghi chép nÆ¡i các sá» gia Rôma (nhÆ° Tacitus, Annales XV, 44-45) và Do Thái (Josephus Flavius, Antiquitates Judaicae XVIII, 64). Những ngÆ°á»i hoà i nghi vá» sá» tÃnh của Phúc âm thì chỉ nêu nghi vấn chung quanh những Ä‘oạn viết vá» lá»i giảng hay vá» phép lạ của Äức Giêsu, chứ không hỠđụng tá»›i câu chuyện chết trên Tháºp giá. Các Kitô hữu cÅ©ng không hổ thẹn gì để chấp nháºn sá»± kiện thầy mình đã bị xỠán giống nhÆ° các tên trá»™m cÆ°á»›p. Tháºm chà M. Kaeler cho rằng lúc đầu Phúc âm là bản tÆ°á»ng thuáºt vá» cuá»™c tá» nạn của Äức Giêsu trên Tháºp giá, rồi vá» sau ngÆ°á»i ta má»›i thêm má»™t phần dẫn nháºp để giải nghÄ©a lý do gì đã Ä‘Æ°a tá»›i sá»± cố đó. Dù những giả thuyết vá» tiến trình sá»± hình thà nh của bốn Phúc âm thế nà o Ä‘i nữa, má»™t Ä‘iá»u rõ rà ng mà chúng ta nháºn thấy là tất cả bốn thánh sá» Ä‘á»u khá đồng nhất khi thuáºt lại cuá»™c tá» nạn của Äức Giêsu, vá»›i ba hồi chÃnh: * Ngà i bị bắt; * Bị xét xá»; * Bị đóng Ä‘inh.
1. Trong hồi thứ nhất (xức dầu ở Betania, tiệc ly, hấp hối trong vÆ°á»n cây dầu), chúng ta thấy rằng Äức Giêsu đã biết và đã báo trÆ°á»›c Ä‘iá»u sắp xảy ra cho mình, và giải thÃch lý do và ý nghÄ©a của nó: Ä‘iá»u đó cần phải xảy ra để hoà n tất sứ mạng. Tuy bá» ngoà i Ngà i bị bắt nhÆ°ng kỳ thá»±c là Ngà i đã được trao ná»™p theo chÆ°Æ¡ng trình của Chúa Cha.
2. Hồi diá»…n thứ hai diá»…n ra ở hai tòa: Do thái và Rôma, kết thúc vá»›i án tá» hình được thi hà nh ngay tức khắc. Các thánh sá» Ä‘á»u quả quyết rằng bản án đó bất công vì Äức Giêsu không có tá»™i tình gì hết.
3. Hồi thứ ba gồm có việc đóng Ä‘inh và o Tháºp giá, chết và an táng. Giá»ng văn kÃn đáo, gá»n gà ng, không có những chi tiết lâm ly bi đát. Nên biết thêm là ngoà i những chÆ°Æ¡ng thuáºt lại cuá»™c Tá» nạn, Phúc âm Ãt khi nói tá»›i Tháºp giá. Xem ra các Kitô hữu đầu tiên chấp nháºn việc Äức Giêsu chịu đóng Ä‘inh và o Tháºp giá nhÆ° má»™t sá»± kiện đã xảy ra, nhÆ°ng há» ngượng ngùng khi nhắc tá»›i chuyện kinh hoà ng ô nhục đó. Há» tìm cách lục lá»i các bản văn Kinh Thánh (mà ta gá»i là Cá»±u Æ°á»›c) để tìm hiểu lý do và ý nghÄ©a của nó trong chÆ°Æ¡ng trình của Thiên Chúa: tại sao Thiên Chúa lại để cho Äức Giêsu bị trao ná»™p và chết cách thảm thÆ°Æ¡ng nhÆ° váºy? Vì thế, dần dần các tÃn hữu Ãt nghÄ© tá»›i chÃnh cây Tháºp giá cho bằng suy gẫm nhiá»u hÆ¡n vá» việc Äức Kitô chết trên Tháºp giá. Nói khác Ä‘i, các thánh sá» không chú trá»ng tá»›i cây Tháºp giá xét trong toà n thể sứ mạng của Ngà i. Việc đóng Ä‘inh trên Tháºp giá chỉ là má»™t hồi trong tấn kịch dà i hÆ¡n.
Thánh Matthêu và Marcô trình bà y Äức Giêsu nhÆ° má»™t ngÆ°á»i hoà n toà n công chÃnh đã bị bắt bá»› và bị hãm hại vì sứ mạng của mình. Việc thiết láºp bà tÃch Thánh thể (được đặt ở hồi thứ nhất của cuá»™c tá» nạn) đã trình bà y ý nghÄ©a cái chết của Äức Giêsu nhÆ° là sá»± trao hiến mạng sống của mình cho ngÆ°á»i anh chị em. Kế đó, ngÆ°á»i công chÃnh đã lần lượt bị các bạn hữu của mình bá» rÆ¡i, bị những ngÆ°á»i đồng đạo Do thái xét xá» và ná»™p cho quân Rôma để bị giết. HÆ¡n thế nữa, (Mt 27,46) và (Mc 15,34) còn nhấn mạnh tá»›i việc Äức Giêsu bị bá» rÆ¡i trên tháºp tá»±: “Chúa Æ¡i, Chúa Æ¡i, tại sao Chúa bá» con?â€. Äã có nhiá»u giải thÃch khác nhau vỠý nghÄ©a của lá»i than ấy, chẳng hạn nhÆ°: đó là tiếng kêu tuyệt vá»ng, tiếng kêu phản kháng, hoặc chỉ bá»™c lá»™ tình trạng tối tăm trong tâm hồn vì không thể hiểu được Ä‘Æ°á»ng lối của Thiên Chúa. Dù sao thì Thiên Chúa vẫn thinh lặng; hay nói đúng hÆ¡n, Thiên Chúa đã trả lá»i qua sá»± thinh lặng. Thá»±c váºy, và o lúc mà tối tăm bao trùm khắp mặt đất, ra nhÆ° vùi lấp hết những công trình của Thiên Chúa, thì nà y viên Ä‘á»™i trưởng đã thốt lên: “Ông nà y quả thá»±c là Con Thiên Chúa†(Mc 15,39). ChÃnh lúc xem ra tuyệt vá»ng hÆ¡n cả, lúc mà xem nhÆ° Äức Giêsu bị Thiên Chúa bá» rÆ¡i, thì viên Ä‘á»™i trưởng lại nháºn ra được ánh sáng mặc khải để khám phá ý nghÄ©a hoà n toà n trái ngược: không phải là Äức Giêsu bị Thiên Chúa bá» rÆ¡i, nhÆ°ng mà chÃnh Äức Giêsu đã phó mặc mạng sống mình cho Thiên Chúa, và Chúa Cha đã trao ban mình cho Con.
Luca đánh dấu thêm má»™t bứơc tiến nữa trong việc suy niệm vỠý nghÄ©a Tháºp giá. Không những viên Ä‘á»™i trưởng đã tuyên xÆ°ng rằng Äức Giêsu hoà n toà n vô tá»™i, nhÆ°ng nhá» cái chết của Ngà i mà bao nhiêu ngÆ°á»i được Æ¡n trở lại: Simon Phêrô đã khóc lóc sau khi chối bá» thầy, Simon Cirênê đã hoán cải từ chá»— bị cưỡng bách phải tháp tùng Äức Giêsu tá»›i chá»— vác Tháºp giá nhÆ° má»™t môn đệ theo thầy; má»™t số phụ nữ đã đấm ngá»±c than khóc thống hối; má»™t tên tá» tá»™i cÅ©ng ăn năn. Nhất là những giây phút chót của Äức Giêsu trên Tháºp giá đã trở thà nh cao Ä‘iểm của Æ¡n cứu chuá»™c: Äức Giêsu đã xin Chúa Cha tha tá»™i cho những lý hình; và ơn cứu chuá»™c được thể hiện cách cụ thể khi mà tên trá»™m là nh được hứa và o nÆ°á»›c trá»i ngay hôm ấy. Sau cùng, lá»i cuối cùng của Äức Giêsu trÆ°á»›c khi tắt thở biểu lá»™ lòng tÃn thác vô biên nÆ¡i Chúa Cha: “Lạy Cha, con xin phó thác thần trà con trong tay Cha†(Lc 23,46). NhÆ° váºy, đối vá»›i Luca, việc Äức Giêsu chịu chết trên Tháºp giá không còn phải là chuyện hà nh hình của má»™t tá» tá»™i nữa, nhÆ°ng là má»™t biến cố cứu rá»—i. Gioan thì nhìn Tháºp giá nhÆ° sá»± bá»™c lá»™ của vinh quang Thiên Chúa: Äức Kitô bị treo trên Tháºp giá là biểu trÆ°ng của việc Ngà i được nhấc lên khá»i mặt đất để thu hút má»i sá»± vá» vá»›i mình (Ga 12,32).
Trong Phúc âm thứ bốn, cuá»™c tá» nạn bắt đầu vá»›i việc rá»a chân cho các môn đệ và di chúc vá» tình yêu: Äức Giêsu giải thÃch ý nghÄ©a cái chết của mình nhÆ° má»™t cá» chỉ tình nguyện để bá»™c lá»™ tình yêu dà nh cho các bằng hữu. ChÃnh Ngà i Ä‘i ra đón những kẻ lùng bắt mình. Cuá»™c tra tấn dã man biến thà nh lá»… nghi phụng vụ, khi Äức Giêsu khoác tấm áo Ä‘á» vá»›i vòng gai, và bản án là Vua (Ga 19,14.19).
Thánh Gioan lặng lẽ theo dõi những giây phút chót của Äức Giêsu trên Tháºp giá, ghi chú những cá» chỉ nhằm hoà n tất Kinh Thánh: từ việc ký thác bà mẹ cho môn đệ, việc nhắp những giá»t giấm cho tá»›i việc bị ngá»n giáo đâm thủng sÆ°á»n; nhất là Gioan nháºn định vá» những háºu quả của cái chết: máu, nÆ°á»›c, Thánh Thần, biểu hiệu của mạch sống má»›i. Tháºp giá trở thà nh nÆ¡i bá»™c lá»™ của vinh quang Thiên Chúa: Thiên Chúa tá» vinh quang của tình yêu khi ban Con Má»™t mình cho nhân loại; nÆ¡i Äức Giêsu, Tháºp giá không phải là má»™t nhục hình nhÆ°ng là ngai toà mà Ngà i hà nh xá» vÆ°Æ¡ng quyá»n, không phải vÆ°Æ¡ng quyá»n theo nghÄ©a trần tục nhÆ°ng là vÆ°Æ¡ng quyá»n của tình yêu.
NhÆ° váºy, ta thấy nÆ¡i bốn cuốn Phúc âm đã có má»™t diá»…n trình từ chá»— tÆ°á»ng thuáºt má»™t biến cố kết liá»…u cuá»™c Ä‘á»i của Äức Giêsu cho đến chá»— khám phá ra ý nghÄ©a của biến cố trong kế hoạch của Thiên Chúa.
Linh Mục Nguyễn Hữu An
(Còn tiếp)
Bạn không có quyền gửi bài viết Bạn không có quyền trả lời bài viết Bạn không có quyền sửa chữa bài viết của bạn Bạn không có quyền xóa bài viết của bạn Bạn không có quyền tham gia bầu chọn Bạn không được phép gởi kèm file trong diễn đàn Bạn có thể download files trong diễn đàn